یک فعال بازار صادراتی و کارشناس اقتصادی گفت: بسیاری از صادرات با کشورهای همسایه از طریق بازارچه‌های مرزی و به صورت کاملاً سنتی است که این موارد حتی در زمان تحریم هم می‌توانند راه‌گشای کشور باشند

قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت در ۲۹ تیر ۱۳۶۶، برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق صادر شد و در نهایت در در 27 تیر سال بعد از سوی ایران پذیرفته شد.

گرچه در دهه‌های اخیر تحریم سبب بروز مشکلات بسیاری در حوزه اقتصادی شده اما می‌توان ادعا کرد که بیش از تحریم، تصمیمات آنی دولت‌ها کمر اقتصاد ایران را شکسته است.

وزیر نفت در حالی قول افزایش تولید نفت روزانه به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه را داده که به نظر می‌رسد این وعده دور از انتظار نیست؛ طبق گزارش و آمار اوپک تولید نفت ایران از 2.493 میلیون بشکه در روز به 3.2 میلیون رسیده و ایران به سومین تولیدکننده بزرگ نفت در اوپک تبدیل شده است.همچنین در مردادماه 1400 میانگین فروش نفت به 300 هزار بشکه در روز تقلیل یافته بود و جهش بزرگی که اتفاق افتاده، تصادفی نیست و نشان دهنده رویکرد درست دولت سیزدهم است.

با توجه به اینکه اقتصاد ایران به دلیل تمرکز بر محصولات نفتی و پتروشیمی، در برابر تحریم بسیار آسیب‌پذیر است، توسعۀ خدمات فنی مهندسی اهمیت بالاتری برخوردار است چون اساساً تحریم‌ناپذیر است.

ایران می‌تواند با نگاه توسعه‌ای دقیق و استفاده از تجربیات چین، برنامه‌های متناسب با اقتضائات و ظرفیت‌های داخلی را ترجمۀ بومی کند و راهی مطمئن و امتحان‌شده در توسعه بپیماید. این موضوع به طور خاص در صنعت خودروسازی در دسترس است.

روسیه بعد از جنگ اوکراین با مشکلات اقتصادی جدیدی مواجه شد. مشکلاتی که پیشتر حتی برای آنها برنامه‌ریزی هم نکرده بود اما این جنگ نشان داد آغاز هر تنشی در حوزۀ سیاسی و نظامی، سرآغزی برای جنگ اقتصادی است و کشورها برای رسیدن به مطلوب خیلی پای جنگ را به دامنۀ اقتصاد باز می‌کنند. تحریم روسیه را می‌توان یکی از آخرین نمونه‌ها برای اثبات این ادعا دانست.

در دنیای امروز، جذب سرمایه خارجی به حدی مهم است که حتی کشورهای توسعه‌یافته و اقتصادهای بزرگ دنیا نیز به آن اهتمام جدی دارند؛ این یعنی این اقتصادها همانطور که بنا به اهداف خود، روی مزیت‌ها و ظرفیت‌های کشورهای در حال توسعه و کمترتوسعه‌یافته سرمایه‌گذاری بلندمدت می‌کنند تا بتوانند ضمن نقش‌آفرینی در فرایندها و برنامه‌های آنها، بازار بزرگی را برای خود ایجاد کنند، سرمایه‌گذاری خارجی را نیز بنا به برخی از اهداف خود مغتنم می‌دانند.

تحریم ایران که از ابتدای انقلاب اسلامی به دلایل مختلفی وجود داشت، در سال‌های اخیر با بهانه‌هایی مانند برنامه‌های هسته‌ای و بعد از آن فعالیت موشکی تشدید شد و ایالات متحده به عنوان سرکردۀ کشورهای غربی تلاش کرد با این قبیل اقدامات ایران را به لحاظ اقتصادی در تنگنا قرار دهد که البته تا حدودی نیز در این مسیر موفق شد.

برگزاری نمایشگاه اختصاصی اوراسیا را می‌توان اقدامی مثبت در جهت آگاهی‌بخشی به بازارهای هدف دربارۀ توان تولیدی و صنعتی داخل دانست.

در انعقاد قرارداد با سرمایه گذاران خارجی باید اصل منفعت ملی را مورد تأکید قرار داد و قراردادها را به نحوی منعقد و امضا کرد که در نهایت بالاترین سوددهی ممکن نصیب کشور شود نه اینکه به صرف جذب سرمایه‌گذار، دولت از بخشی از منافع قراردادها صرف‌نظر کند.

دولت برای سال آینده قصد دارد خرید تضمینی گندم را با جدیت بیشتری ادامه دهد تا بتواند از هر گونه واردات و به تبع آن وابستگی، بی‌نیاز شود که با توجه به شرایط موجود تصمیمی منطقی به لحاظ سیاسی و امنیتی محسوب می‌شود. این سیاست دولت البته بعد از جنگ روسیه و اوکراین توجیه شد؛ چراکه این جنگ نشان داد وابستگی سبد غذایی به خارج از کشور، تا چه حد می‌تواند یک کشور را در تنش‌های سیاسی و بین‌المللی، در موضع انفعال قرار دهد.

توسعۀ صنایع دانش‌بنیان در ایران تقریباً از یک دهه پیش با جدیت دنبال شد و در طول تقریباً 10 سال، تعداد این شرکت‌ها به شکل فزاینده‌ای افزایش یافت تا جاییکه که مفاهیم این حوزه به خوبی توانستند خود را در ادبیات اقتصاد ایران جایابی کنند.

حمیدرضا قاسمی- دانش آموخته دکتری اقتصاد دانشگاه علامه

بخش معدن یکی از درآمدزاترین و ارزآورترین بخش‌های اقتصاد کشور می‌تواند باشد چراکه در این بخش هم ایران به عنوان کشوری غنی هم از تراکم و هم از تنوع بالایی بهره‌مند است. از طرف دیگر، ایران به لحاظ نیروی انسانی تحصیلکرده نیزخوشبختانه یکی از کشورهای تراز اول جهان محسوب می‌شود. با این همه هنوز بخش معدن آنچنان که باید در اقصاد ایران ایفای نقش نکرده است.

صنعت دارو را می‌توان از مهمترین صنایع در همۀ جوامع دانست راکه نقش بسیار مهمی در سلامت جسم و حتی امنیت روانی جامعه دارد.

یکی از اقدامات مهم در بخش اقتصادی که با توجه به شرایط امروز دنیا، از اهمیت بالاتری نیز برخوردار شده، برقراری و توسعۀ تجارت با کشورها حاشیۀ دریای خزر به ویژه روسیه است.

یک کارشناس بازرگانی در گفتگو با روزگارما گفت: کشورهایی مانند عراق، یمن و بحرین و از سوی دیگر کشورهایی مانند افغانستان و ارمنستان، هر کدام بنا به دلایل مختلفی راغب به توسعه تجارت با ایران هستند اما باید دانست در حوزه صادرات، کیفیت محصولات، قیمت پایین و توسعه دیپلماسی اقتصادی یک ضرورت است.

یک تاجر و کارشناس اقتصادی گفت: در حالیکه بزرگترین اقتصادهای جهان واردکننده‌های حرفه‌ای هستند، هنوز در ایران مسئولانی وجود دارند که واردات را خیانت می‌دانند بدون آنکه دید دقیقی نسبت به بازار داشته باشند.

یک کارشناس حوزه صادرات گفت: ثبات قوانین و مقررات لازمه برنامه‌ریزی میان‌مدت و طولانی‌مدت در بخش صادرات است.

یک صادرکننده و فعال اقتصادی گفت: بسته‌بندی در تجارت جهانی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد و چه بسا محصولاتی که کیفیت کمتری از رقبا دارند اما به دلیل بسته‌بندی وزین و مورد پسند بازار، توانسته‌اند سهم بیشتری را از بازار به خود اختصاص دهند.

یک صادرکننده و کارشناس اقتصادی گفت: در تمام این سال‌ها کشور قدرت نرم خود را در بازارهای اقتصادی از دست داد به طوری که تاجران ترکیه‌ای و چینی توانستند از این ضعف استفاده کرده و بالاترین بهره‌وری ممکن را کسب کنند.

دکتر سید حسین سید آقا مرتضی- رئیس هیات موسس دانشگاه علمی کاربردی واحد ۴۸ تهران

صنعت ایران در طول چند دهه فعالیت، به دلیل دور بودن و دور ماندن از فناوری و علم روز، در بسیاری از حوزه‌ها، به تدریج از صنعت به یک کارخانه تبدیل شد تا جایی که می‌توان ادعا کرد در اغلب بخش‌های تولیدی کشور، عملاً صنعتی به معنای واقعی کلمه وجود ندارد و تولیدات صرفاً مونتاژ محصولاتی هستند که با کیفیت بسیار پایین‌تر از نمونه‌های مشابه، به بازار عرضه می‌شوند. این روند حال انحصارگری و منفعت‌طلبی صاحبان ثروت و از آن مهمتر سیاست‌های دست به عصای دولت‌هاست.